Zwanen zijn één van onze sierlijkste vogels. Met zijn lengte van ongeveer 150 cm is de knobbelzwaan de grootste van Europa. Een imposante vogel die zich nu tijdens de herfst vooral in grote groepen op het IJsselmeer verzamelt, te samen met veel (soms honderden) soortgenoten richting de koudere dagen.

De volwassen vogel is geheel wit met oranje/rode snavel en zwarte snavelbasis. Deze is bij de mannetjes gevormd tot een grote zwarte knobbel, bij de vrouwtjes is deze zichtbaar kleiner. De jongen zijn grijsbruin tot ze in het tweede levensjaar een wit verenkleed krijgen. Zwanen zoeken hun voedsel overwegend gondelend. Het is een bijzonder gezicht wanneer ze tegelijk met hun puntige achterlijf omhoog komen.
Met de lange hals kan in ondiep water gemakkelijk de bodem worden bereikt waar van waterplanten wordt gegeten. Heel soms staat ook dierlijk voedsel op het menu zoals insecten en slakken.

Door hun grote gewicht moeten knobbelzwanen een aanloop maken om in de lucht te komen. Hierbij en in de lucht maken de vleugels een karakteristiek zingend/fluitend geluid wat van ver te horen is. Een overvliegende groep zwanen is niet te missen. Het baltsgeluid en soms ook buiten de broedtijd te horen te horen als partners (zwanen blijven overwegend hun hele leven bij elkaar) hun band aansterken, is een bijzonder mooi knorrend geluid. De balts en de paring van de zwaan is als natuurliefhebber een bijzondere natuurbelevenis. Knobbelzwanen hebben één legsel per seizoen van vijf tot acht eieren*. Een groot bouwwerk van plantaardig materiaal meestal aan de oever van een sloot gebouwd. Ze zijn niet schuw, nabij de broedplaats en met hun jongen kunnen ze agressief zijn.

Deze foto is gemaakt s’morgens vroeg in oktober. Het mannetje zwom op een schaduwrijk stuk van een brede sloot waarbij het verenkleed het ochtendlicht opving. De windstille dag hiel mee met een duidelijke spiegeling in het water.

*Bron: Handboek Vogels van Nederland, 2009.